Chimiti Chakuyanayaniska Ntchitu

Step 1: Kujambuwa Chiwiliwili/pakati pa Chimiti

Chiwiliwili cha chimiti limiya wanthu wo waja pakhomolo. Mkati mwa chimiti, muwoli /ama wajambulika lwandi linyaki lachimiti ndipo, mulumu waki ku lwandi linyaki.  Asungwana ndi wakujanawo wajambulika kufupi ndi muwoli waki ndipo anyamata ndi wakuja nawo wajambulika kufupi ndi chithuzi cha mulumu waki. Vithuzi ivi vilongo mo banja lose liri pa khomo kweniso mtundu mo lilongozeke ndi munthulumi, mnthikazi pamwenga wanawijawija. Vilongoso asani banja lo nda mita pamwenga cha.

Step2: Kujambuwa misisi ya Chimiti

Wakusambira wajambuwa misisi kusi kwa thunthu la chimiti, yiwi kumiya vyakuchita va ama ndi asungwana kweniso misisi yiwi yakumiya vyakuchita va ada ndi anyamata mwakulondo powajaliya pakati pa chimiti. Pavuli wajambuwa musisi wapakati kumiya vyakuchita vo banja lose lichitiya pamoza. Wakusambila walongo ntchito za weyose mwakuyana ndi jenda kulondo misisi yawo kweniso mwakumuka mafumbu ngowapasika pachanya pachithuzi. Alongoso ntchito zo zito nyengo yitali pakujambuwa mzere ufipa kuzunguliza ntchitoyo. Kusaziyapo yapa alongoso vyakuchita vo vizisa ndalama zinandi pa khomo mwakujambuwa kabokosi kuzunguza ntchito yakwenereyo. Musisi wapakati uzazika ndi ntchito/ vyakuchita va banja pa khomopo.

Step 3: Kujambuwa mphanda ndi vipasu va chimiti

Wakusambira wajambuwa mphanda zinkhonde mwakuyanana ndi fumbu lolafumbika pachithuthuzi   pachanyapo; mphanda ziwi za anthikazi ndi mamembala nga nthikazi ngapakhomo kweniso mphanda ziwi za anthulumi ndi mamembala nganthulumi ngapakhomopo. Mphanda ya pakati kumiya mo banja ligwirisiya ntchito limoza chuma/ndalama pakhomo. Wakusambira wajambuwa vyakulongo mo munthu weyose pakuyija wagwirisiya ntchito chuma mwakuyana ndi kawilu ka jenda(anthulumi, ndi anthulumi akuja nawo,anthikazi ndi anthikazi akuja nawo) pa khomo pa mphanda yakubwalo kuchigawa chauku ndi uku. Ndipo wajambuwa chakuzunguliya chifipa pa vyakuchita vo banja lichita vovigwirisa nthito chuma chinandi vo banja lingakhumba kusintha. Ajambuwa vo banja ligwirisa ntchito chuma pa munthu pakuyija kovya pakhomo mu mphanda yamkati, vigawa vose viwi. Ajambuwa chakuzunguliya chifipa pa vo banja paumoza lisakaza volingakhumba kusintha. Chakulongo chuma chochigwirisika ntchito paumoza nge banja chijambulika pa mphanda yapachanya yapakati. Kuyika kusakazika kwa chuma ku chigawa cha jenda chochepanthazi. Vyakuchita vinyaki vo banja lingakhumba kulutilizga kugwilisa ntchito chuma kachithuzi ka makona ngatatu(triangle).

Step.4: Ntchine cho chitutuzga chimiti (Ulamuliro pa katundu ndi kupanga vyakusankha)

Wakusambira wayika vyakuziwikiska pa gulu la jenda m’mphepete mwa chiwiliwili chachimiti katundu/vinthu yo gulu la jenda lilamula pamwenga wem’manja mwawo nge; malo, viwetu, nyumba. Wakusambira wayikaso vyakuziwikiska pa gulu la jenda m’mphepete mwa chiwiliwili chachimiti mtundu wa vyakusankha vovipangika mwakuyana ndi gulu la jenda, ngati anthikazi pe, anthulume pe, anyamata pe, asungwana pe. Mwakusaziyapo, wakusambira walongo vyakusankha vo vipangika paumoza.

Step. 5: Kukambilana nge gulu

Gulu lelose la jenda lilongoso chimiti chawo cha jenda ndikuzemeleza viwalu va pakhomo kupereka fundu. Ndipo viwalu va pakhomo wasazga fundu zose pamoza ndikupanga chimiti cha jenda chakukho. Chimiti ichi chilongosoleka umampha ndi chilatu cha kutuzga ndi kulemba vyakutuwapo ndi visambizgo pakugwirisiya ntchito mafumbu ngakusandiya yanga. 

Mafumbu ngakusandiya

1. Ndiyani wagwira ntchito zinandi? Ndiyani walamula pa chuma chakusere? Ndiyani wendi katundu munandi? Ndiyani yowalamula pa katundu? Ndiyani yowatendeska ukongwa vya malonda? Ndiyani yowagwirisa ukongwa chuma pa vyakukhumba vyaki pakuyija? Ndiyani yowagwiriska ukongwa chuma pa vyakukhumba vya banja lose?
2. Kumbi chimiti ichi chakhozgeka chayanana kosikosi? Ntchine cho chingwene kuchitika kuti chimiti ichi chiyanani? Nkhugwirisa ntchito chuma nunkhu ko kungwenere kutuzikapo kuti chimiti ichi chiyanani? Ndi katundu nuyu yo wangwenere kuwa waku weyose kuti chimiti chiyanani? Ndi katundu nuyu yo wangwenere kulamulika paumoza nge banja kuti chimiti ichi chiyanani?
3. Mungasaniya wuli ndalama zinandi kutuwa ku vyakuchita vyakusaniliya ndalama? Mungalutiska uli panthazi ntchito zakusaniliyamo ndalama mwakuwanawaniya pa nyengo yoyitayika ndi unandi wantchito zo magulu nganyaki nga jenda ngachita?
4. Kumbi chimiti chakuyanana cha jenda chendi chakutuwapo uli pa moyo wa zuwa ndi zuwa wa magulu nga kupambanapambana nga jenda pa khomo?
5. Kumbi pasonu panu banja laseleliyapo uli pa kumazga masuzgo nga jenda? Kumbi banja lingachitanji kuti wamalisi vyakwambiska masuzgo?

Step.6 Chakuchita: Ntchine cho tikhumba kusintha? (Kujipere kusintha nge banja)

Wakusambira wajambula khoza kuzunguza vinthu vowatanja pakhomolo, vo vikhumbikacha kusintha, voviwovyenge kuti chimiti chiyanani. Wakusambira walongo kujipereka kwawo kokupangisengi chimiti kuyanana ndipo vilembeka ndi mtundu wa biriwiri(green).

1. Kumbi chimiti chayanana? Ndiyani wendi katundu munandi?

Ndiyani yowalamula chuma ndi kugwirisa ntchito chuma chinandi?

Wakusambira wayika chakuwonese kumiya mo chimiti chayananiya pachanya pa chiwiliwili cha chimiti. Wakusambira wafumbika kusaniya ndi kukambirana nthowa zowangachita kuti chimiti chiyanani mwakufikapu. Ndi ntchito nizi zenizo zingagwirika mwakukoliyana, nkhugwiriska ntchito ndalama nunkhu kokungalekeka ndipu ndi katundu nuyu yowangagawika? Pa vyakuchita vyakulondere chuma, kumbi wangasaziyako chuma pamwenga kutuzgako nyengo?

Wakusambira wasaniya vyakuchita vinkhonde, ivo ndi vinthu vowativikhumba ukongwa ndi vo wativikhumba kamanavi kuti chimiti chiyanani. Ivi vilembeka ndi mtundu wa biriwiri pamwenga mphijika yifipa.

Step. 7: Kulemba vyakujipereka kusintha kuti chimiti chileki kuwa

Khomo lelose pakulija awona mowatendese vyakujipereka kwawo pakusintha mwezi ndi mwezi. Paumaliru wa masambiru nga chimiti cha jenda, banja lelose lilemba ndondomeko ya kujipereka kusintha ndi ntchito zaki zakuti zilondoleki kusimikiziya kusintha, nge izi zalembeka m’mphata umu:

Venivo Banja Likhumba Kusintha

Zina la banja:     Ada ndi Ama Phiri

Masomphenya nga pabanja: Kuja ndi khomo la chakurya chakukwana chaka chose, nyumba ya malata kweniso ng’ombe ziwi.                                                                                 Zuwa lakupangiya kalondolondo: 20 August,2022