Module Articles

Vingoma

Vingoma

Mitundu

Ulimi Wa Somba

Vingoma ndi yimoza mwa mbewu zozilimika nge chakulya M’malawi.  Maheketala 1.2million ngalimika vingoma chaka chechose.  Ivi vipanga 70% yamalu ngo ngalimika ndi alimi amanaamana.

Vingoma ndi chakulya cho chipereka nthanzi kuwanthu.

Pakuti wanthu teche kubaliyanabaliyana, kukhumbika kwa vingoma kukwelaso.

Chilatu

Kusambizga alimi malusu ghakulutiska panthazi ulimi wavingoma kulutiya kumunda mpaka kumsika

 Paumalilu wamasambbilu agha alimi aziwi ivi:

  • Ulimi wamampha wavingoma
  • Kusamalika vingoma kutuvodononu ndi matenda
  • Aziwi mo angalutiskira ulimi wavingoma kuti angengi vuna yinandi
  • Aziwi vachitika pakukolola vingoma

Kusankha mbewu ndi vanyengu

Vyangengu

  • Vingoma vikula umampha mmalo ngakukwerako.  Malo ngakukwera chomene kutuwa suzgu la tuvidononu ndi matenda

Mulingu wa vuwa

  •  Vingoma vichita umampha mmalo ngo kutuwa vuwa yapakati pa 600 – 1000mm pachaka chosi.  Mbewu zinandi za za vingoma zichita pamazuwa 100 kufikira 150.  Mmalo ngo mutuwa vuwa yimana mukhumbika kudilira
  • Dongo lamamphalakupandamu vingoma ndakulakata lambula kusunga maje chomeni.  Vingoma vichita umampha kumalu nga dondu la nyata.

Kusankha mbewu

  • Mbewu za sono ndizo zakuzomezgeka kuti apandengi wanthu:

Mbewu za sonu ndi nga izi MH 16, 17, 18 , 91 ndi zinyaki

  • Dkc 8033 mapasa,Dkc9089 fumba Nkangala ndi sangalabwi 
  • Dekalb. ( DK 8031, DK 8071 ndizinyaki
  • Chitedze Composite A (CCA)
  • Kanyani, njovu, mkango