Chiyambi / mbiri
Ulimi wa njuchi ukamba sakusunga kuti zitipasye ndalama ndi chakulya. Kusunga njuchi kutiwasya walimi mwawi wa bizinesi.Kutuzgaku wuchi, njuchi zipanga vinthu vinandi vovigwira ntchitu zakupambanapambana. Kukhumbika kwa vinthu vozipanga njuchi kukwerekwere muchalu chidu ndi vyalu vinyaki.
Chakulata
Kusazgiyapu zeru pa alimi wamanawamana wo asunga njuchi kuti aluti munthazi
Paumalilu wamasambilu walimi wawaniki ivi:
- Wawaniki umampha vyaulimi wa uchi
- Awe ndi zeru zakulutiska panthazi kupanga uchi
- Aziwi vyakuchitika pakukolola uchi
Vyakukhumbika kuti mupindule ndi kusunga njuchi
Vuna yakutuwila kukusunga yagona pakasamalidwi. Mwaviyo walimi watene kupanganawu ntchito zosi za njuchi. Watene kuziwa vo njuchi zichita panyaki vozikhumba kuchita nyengu zosi. Kuonele ndi chidwi ndi kuchitanawu ndivakhumbika kuti mupinduli ndi kusunga njuchi.
Kupindula ndi ulimi wa njuchi ndikupanga uchi kwe mwaviyo;
- Kukhazikika kwamampha ndi kunozga malu ngakusungilaku njuchi
- Kukolola kwamampha ndi kanozgelu kauchi ndi visa.
- Kasankhilu kamalu ghamampha
- Malu ngo kusangika mani ngamampha
- Kuwikamu kanthu mumizinga yambula kanthu
- Kugwiriska ntchito vilwelu vyakwenele,
- Kutali ndivyakutangwanisk nge ndi wanthu ndi viweto,
- Woneskeskani kuti malungajengi ngakutowa,
- Samaliyani ku vidononu, matenda ndiviheni vinyaki vosi
Vyo walimi watene kuchita pakusankha malu ngakuwetera njuchi
- Mizinga yanjuchi yijengi pamalu ngamuthuzi pa lumwi cha, panyaki pakuwika vovingapangiska muthuzi pachanya pa muzinga.
- Khomo lamuzinga ko njuchi zisele lingaleleskanga ko kutuwila mphepu cha. Asani ivi vingachitika cha mungamanga chakutchinga mphepu pamwenga kupanda vimiti.
- Mizinga yitene kutetezeka ku achuli, njoka, viweto, nyeleli, muswa ndinyaki pakupayika pachanya 1.5 m kutuwa pasi.
- Payikani muzinga mwakuwuteteza ku vuwa pakuwoneseska kuti khomu lakusele njuchi laja musi pamana ndi chakujaliya chakuvuli. Ivi vitondeska maji kusele mumuzinga. Muzinga ungawikikanga pafupi ndi pakuma maji cha kuwopeska muzizi.
- Njuchi zitene kusungika mamita tchumi kutuwa kumanyumba, viwetu ndi misewu mudondu, maita 200 kutuwa kutumiviti timanatimana ndi mamita 300 kutuwa kumalu ngambula vimiti.
Kusankha mizinga yamampha
Muzinga ungapangika kutuwa ku vimiti, vikwa ndi dongu.
Mitundu yitatu yikuluyikulu ya mizinga
- Yo yitija ndichakuwikaku visa chambula kutuzgikaku
- Yo yitija ndichakutuzgikaku vavisulu
- Yo yitija ndichakuwikaku visa chamathabwa
2.2.1. Kusankha mutundu wakasungilu ka njuchi
- Mungaweta njuchi pakwenda nazu kokuli maluwa, pamwenga kuziweta pamalu ngamoza ngambula kwendakwenda.
2.2.1.1. Kuweta njuchi mwakwendakwenda nazu
Mulimi wanjuchi watenda nazu ko kusanilika mbewu zoze ndi maluwa. Iyi ndithowa yoyilimbikiska kumalu ngo vimiti vyamaluwa visanika patalipatali. Nthowa iyi yitovya mulimi kulola uchi kujumpha kawi.
2.2.1.1. Kuweta njuchi pamalu ngakujalikika
Njuchi zingasungika pamalu ngakujalikika ngo ngadanika apiary. Malu anga ngatene kuja pamalu ngope mbewu zozija ndi maluwa ndipuso maji ngambula kumala panyengu yosi yo njuchi zipangiya uchi, malu ngambula kusuzga kufikilika kweni ngakubisika kuopeska akwiba. Chikhumbika kusamala pakusankha malu ngaviyo. Unandi njuchi pamwenga mizinga wutole kusanilika kwa mbewu zamaluwa.
2.3. Kapangilu kamampha kamizinga
- Mizinga yitene kupangika mwakusamala,woneseskani yiji ndi khomo limoza pe kuopeska njuchi zinyakin kuesle.
2.3.1 Kulimbikiska njuchi kusele mumuzinga
- Movijera, njuchi zitene kuesle mumuzinga zija. Chinangauli, walimi watene kulimbikiska njuchi kusele mumuzinga mwaluwi pakuwikamo vyakwenele nge ndi nyambu pamalu ngakwenele.
- Mizinga yanyambu yidanaso ndi zozitendatenda waka. Kutuwa kuphaka visa vakali, vinthu vinyaki vakununkhila vingagwira ntchito nge nyambu. Malalanji, mandimu panyaki uteka wakununkhila (lemon grass oil) mungauphaka mukati mwa mizinga, pamwenga va kandulu.
- Tichiskika kuwika chisa cha uchi mumuzinga nge chakulya cha njuchi mumazuwa ngakwambiliya.
2.3.2. Malangizu kuwakusunga njuchi mowangakolela njuchi zozitenda chigulu
- Muoneseski kuti mwavwala umampha muche kuko njuchi.
- Asani mphambula kusuzga, pangani josi panyaki zidileni maji ngakuzizira kuti zileki kuwa zikali.
- Kolani njuchi muchakukole chamampha nge ndi chibokosi panyaki basiketi.
- Nyamuwani njuchi luwiluwi ndikudila mumuzinga.