Module Articles

Uchi

Uchi

Tivibungu ndi matenda

Vidononu ndi umo tingavitonde

4.1.1. Wax Moth (Galleria mellonella)

  • Aka ndiko katofya ukongwa ku njuchi .
  • Katija ka khofi ndipu katulya njuchi zambula nthazi asani visa vindabisiki.
  • Njuchi zambula nthazi zitija ndi njuchi zimana chifukwa chakuchepa kwa chakulya.
  • Kutonda kwaki ndikuoneseska kuti njuchi zijamu zinadi ndipuso ze ndivyakulya pakusipangiya maji nga suga asani chakulya chachepa pamwenga kuzilekiyamu uchi asani mupakuwa.
  •  Muwoniseski kuti visa vakubenekele.

 

 

4.1.2. Vibeneni   

  • Visiyana mumutundu ndikukuwa kwaki.
  • Vinanga palulya sinda zakusungika.Kunanga ukongwa ukongwa kutuwa mu njuchi zambula nthazi chifukwa vibeneni vibalana mwenimo ndipu viwana vaki vitolo visa.
  • Kutonda kwaki ndikupa timakhoma tamzinga kuja timanamana.

4.1.3. Nyereri

  • Zisanilika posi posi m’Malawi.
  • Nyereri zinanga mwakubaliyana (zitilya masumbi ndi viwana va njuchi) uchi cha. Nyereri zitonda njuchi chifukwa zituwa zinandi vovipangiska kuthawamu mumuzinga.
  • Kutonda kwaki ndikudila mafuta vimiti votayikapu muzinga.

4.1.4. Bee lice (Braula spp.)

  • Kamatiliya kuthupi chinjuchi chiku.
  • Katilya chakulya kumulomu wanjuchi.
  • Kutonda kwaki ndikuto chinjuchi chokachimatiliya ndikuwika muka bokosi ka machisa ndikuphutiliyamu josi la foja. Kachidononu katuwa pasi mbwe yiponyekaso muzinyaki

4.1.5. The Honey Badger or Ratel (Mellivora capensis) (chiuli)

  • Iyi ndi nyama yo yinanga ukongwa, yina chikumba chakho ukongwa ndi njowi zitali.
  • Yitiswa muzinga ndikulya visa vosi kwambula kuopa kulumika , kaluma ndi wanthu viyo.
  • Kutonda kwaki ndikumanga chipanga/mupanda makuzingilizga malu ngo tisungiyapu njuchi kuti kaleki kusele.Asani mukumangiya mawaya mizinga wikani minga muphata mwavimiti vo mukumaliyako.
  • Mangiliyani muzinga muchanyaku pamulingu wa mita yimoza chiuli wangafikiya cha.
  • Chiuli wakwela vimiti, wankhoza kudukiya pamuzinga kwendela kumithavi njachimiti, mwaviyo kuleka minthavi pafupi ndi muzinga cha.

4.2. Matenda ndi umotingatonde

4.2.1. European foul brood

  • Matenda angangabaya vana va njuchi ndikuchitiska kuti vivunde ndi kununkha.
  • Ukongwa yisuzga nyengu ya vuwa kweni asani vuwa yama njuchi ziweliyamu pakubalanaso.
  • Kutonda kwaki ndikutuzgamu visa vo vanangika kweniso kumtuzgamu nyina wanjuchi ndikumuzgelamu asani wanozgamu.

4.2.2. American foul brood

  • Anga nango ngabaya viwana va njuchi vove ndi mazuwa ngatatu panyaki cheperapu .
  • Asani vafya viwana va njuchi vinukha. Mungayitonda pakuwotcha njuchi, visa ndi kutija visa, kupope kuchepeska kusaziyapu uchi wakulyeska njuchi ndi sintha mizinga kutuwa malu nganyaki ku nganyaki.

4.2.3. Sac brood

  • Ngayana ndi European foul brood, kweni ngatuzga fungu cha
  • Viwana va njuchi vitufya veche vimana ukongwa.
  • Mungatonda nga watondeke European foul brood.