Vidononu ndi umo tingavitonde
4.1.1. Wax Moth (Galleria mellonella)
- Aka ndiko katofya ukongwa ku njuchi .
Katija ka khofi ndipu katulya njuchi zambula nthazi asani visa vindabisiki.
- Njuchi zambula nthazi zitija ndi njuchi zimana chifukwa chakuchepa kwa chakulya.
- Kutonda kwaki ndikuoneseska kuti njuchi zijamu zinadi ndipuso ze ndivyakulya pakusipangiya maji nga suga asani chakulya chachepa pamwenga kuzilekiyamu uchi asani mupakuwa.
- Muwoniseski kuti visa vakubenekele.
4.1.2. Vibeneni
- Visiyana mumutundu ndikukuwa kwaki.
Vinanga palulya sinda zakusungika.Kunanga ukongwa ukongwa kutuwa mu njuchi zambula nthazi chifukwa vibeneni vibalana mwenimo ndipu viwana vaki vitolo visa.
- Kutonda kwaki ndikupa timakhoma tamzinga kuja timanamana.
4.1.3. Nyereri
- Zisanilika posi posi m’Malawi.
Nyereri zinanga mwakubaliyana (zitilya masumbi ndi viwana va njuchi) uchi cha. Nyereri zitonda njuchi chifukwa zituwa zinandi vovipangiska kuthawamu mumuzinga.
- Kutonda kwaki ndikudila mafuta vimiti votayikapu muzinga.
4.1.4. Bee lice (Braula spp.)
- Kamatiliya kuthupi chinjuchi chiku.
- Katilya chakulya kumulomu wanjuchi.
- Kutonda kwaki ndikuto chinjuchi chokachimatiliya ndikuwika muka bokosi ka machisa ndikuphutiliyamu josi la foja. Kachidononu katuwa pasi mbwe yiponyekaso muzinyaki
4.1.5. The Honey Badger or Ratel (Mellivora capensis) (chiuli)
- Iyi ndi nyama yo yinanga ukongwa, yina chikumba chakho ukongwa ndi njowi zitali.
Yitiswa muzinga ndikulya visa vosi kwambula kuopa kulumika , kaluma ndi wanthu viyo.
- Kutonda kwaki ndikumanga chipanga/mupanda makuzingilizga malu ngo tisungiyapu njuchi kuti kaleki kusele.Asani mukumangiya mawaya mizinga wikani minga muphata mwavimiti vo mukumaliyako.
- Mangiliyani muzinga muchanyaku pamulingu wa mita yimoza chiuli wangafikiya cha.
- Chiuli wakwela vimiti, wankhoza kudukiya pamuzinga kwendela kumithavi njachimiti, mwaviyo kuleka minthavi pafupi ndi muzinga cha.
4.2. Matenda ndi umotingatonde
4.2.1. European foul brood
- Matenda angangabaya vana va njuchi ndikuchitiska kuti vivunde ndi kununkha.
- Ukongwa yisuzga nyengu ya vuwa kweni asani vuwa yama njuchi ziweliyamu pakubalanaso.
- Kutonda kwaki ndikutuzgamu visa vo vanangika kweniso kumtuzgamu nyina wanjuchi ndikumuzgelamu asani wanozgamu.
4.2.2. American foul brood
- Anga nango ngabaya viwana va njuchi vove ndi mazuwa ngatatu panyaki cheperapu .
- Asani vafya viwana va njuchi vinukha. Mungayitonda pakuwotcha njuchi, visa ndi kutija visa, kupope kuchepeska kusaziyapu uchi wakulyeska njuchi ndi sintha mizinga kutuwa malu nganyaki ku nganyaki.
4.2.3. Sac brood
- Ngayana ndi European foul brood, kweni ngatuzga fungu cha
- Viwana va njuchi vitufya veche vimana ukongwa.
- Mungatonda nga watondeke European foul brood.