Vigawu ndi yimoza mwa mbewu yakunkhumbikiya ya zamugulu la mbewu za misisi. Vuna yaki yavyakupaska nthazi njinandi.Vigawu vititipaska ndalama, chakulya ndi vyakugwilisiya ntchito mumafakitali. Ndimalu ngo ato vingoma nge chakulya asazgiyapu ndi vugawu. Vigawu ndi yoyivyi munyengu yachilala ndipu yipiliya ndi mudongu lakutondeka.Vipandika mumadela nga nge ndi mbewu yapangozi, Vilyika viwisi panyaki vakumila. Mani ngaki ndi dendi. Kweniso apangiya vyakulya va viweto.

Umampha wakulima vigawu, vipiliya kuchilala, vichita umampha mudongu liheni, vipiliya kuvidononu ndi matenda, vinkhumba wantchitu wamana kuyaniska mbewu za mugulu la vingoma.

Paumalilu wamasambilu walimi wawaniki ivi:

• Apulikiski wamampha vo atene kuchita paulimi wa vigawu
• Wawaniki mo angatonde vidononu ndi matenda mu vigawu
• Awe ndi zeru zakulutiskiyapanthazi ulimi wa vigawu
• Aziwi vovichitika asani takolola vigawu

• Ukongwa vichitaumampha mumalu ngakufunda mwaviyo 25 - 29°C
• Mumalu ngo kafundilu kasinthasintha, kafundilu chaka chosi kajengi 20⁰C. Mumalumngo ngakuziziliyapu kafundilu kajengi 17⁰C.
• Vuwa yapakatipa1000 ndi1500mm yikwaniya; vigawu vipiliya chilala chakulutiliya
• Vigawu viwika ndi wungwelu umana
• Dongu lijengi lifipa lakusazgikana ndi muchenga ndi nyata yapakatikati lakutaya maji
• Viwika chinanga dongu lija ndimicheli ukongwa, malu ngopateka maji ngamampha cha.
• Malu ngamalibwi ngatondeska kuwika kwa vigawu
• Chinanga mungapanda mudongu liheni ukongwa lakuti mbewu zinyaki zitondeka, vigawu pe mukolola.

Pe pafupifupi mitutndu tchumi ndi yiwi, 9 njasonu ndipu yitatu njakolu, ndi iyi:

• Mbundumali
• Gomani
• Chitembwere

Alimi alimbikiska kuti alimengi mbewu zasonu. Mbewu yeyosi yichita mwakupambana ndiyinya mwaviyo:

TABLE 1: Mbewu za vigawu za sono