Module Articles

Kavigawu

Kavigawu

Tivibungu ndi matenda

Vidononu

6.1.1. Kodi – kodi (Mealy Bug)

 

  • Kachidononu kakofya ukongwa mMalawi.  Vizindikilu vaki ndi nge mafindu pafupipafupi, kuwunjikana kwa mani, kutondeka kukuwa ndikuwa kwa mani ngosi.
  • Titene kuyendela mbewu kuona asani kachidononu aka kalimu ko kabisika ndi vinthu vituwa.

6.1.1.1 Kutonda kwaki

  • Palivi mankhwala ngo ngalipu pasonu pano.  Suzgu la kachidononu aka lingachepeskeka ndi:
    • Kugwiliska ntchito mbewu yakutowa
    • Kupanda mwaluwi kutovya kuti mbewu yikuwe luwi kachidononu kache kandachulukani
    • Kanizgani kutombewu kumadela ngo kwe kachidononu aka

 

6.1.2. Bulawula mutuwa (White flies)

  • Kunanga kwaki tutonkha maji muvigawu.  Uheni waki ngwakuti tuyandaniska matenda

Figure 4: Vigawu vakukoleka ndiwa Bulawula

  • Kutonda kwaki ndikulimbana ndi nthenda kachidononu cha.  Alimi alimbikiskika kupanda mbew zakutowa.

 

6.1.3.  Scales

  • Utu natu tutonkha maji.  Mani ngasintha kuja nga ntcheti ndikuwa pasi.  Tuko chimiti ndi mani.  Vuna yichepa.
  • Mungatonda pakupanda liwu ndikupanda mbewu zakutowa

 

6.1.4. Nyindaza vigawu (Green Spidermite)

 

6.2    Matenda

6.2.1. Khati la vigawu (mosaic disease)

6.2.1.1.  Kutonda kwaki

  • Pandani mbewu yakutowa
  • Zguwani ndi kuotcha mbewu zo zakoleka

6.2.2.  Bacterial Blight

  • Vizindikilu vaki ndikumila kunthazi kwa chigawu ndi kufwa

Figure 7: Kaonekelo ka cassava bacteria blight

 

6.2.2.1. Motingatondela

  • Kuwundiya ndikuotcha mbewu zozakoleka
  • Pandani mbewu zakutowa