Vidononu ndi matenda ndivimoza vovipangiska kuti ntchunga zileki kukua umampha.
Table 1: Vidononu ndi matenda ngakungaku nge mwa viyo
Nthenda |
Vo vichulukisa |
Chakuziwisa |
Kunanga kwaki |
Motingayitonde |
Bean Mosaic Virus |
- Aphids |
-Mbeu zikuwa cha -Mani ngaphapa |
-Mutuwavyi vuna |
-Kupanda mbeu yakupilila -Kupanda mbewu yazomelezgeka -Kusankha malo ngamampha -Kudilamo mankwala nge Dimethoate ndi Cypermethrine |
Anthracnose |
- Fungus |
-Mani ngaja ndi madonthu nga khofi -Mani nga nkhwinyata |
-Mutuwavyi vuna |
-Kusintha malu ngakulimapu pavyaka vitatu vevosi ndi mbewu zamgulu la vingoma -Kuwundiya mbewu zo zaja -Kupanda ntchunga pamoza ndi mbeu zinyaki -Kudilamu Dithane M45 |
Angular Leaf Spot and web blight |
-Bacteria |
-Mani ngaja ndi timadonthu ta khofi - Timadonthu tisintha kuja tifipa. -Mani ngapulutukiya pasi |
-Pakuwavyi vuna yeyose |
-Pandani mbewu zakupilila -Kuwundiya ntchunga zo zakoleka -Kusintha malo ngakulimapo -Kudiyamo Daconil
|
Common Bacteria Blight |
-Bacteria |
- Timadothu tamajimaji kusi kwa mani -Vimiti vifyoka |
-Vakolola visika |
-Pandani mbewu zakupilila -Kusintha malo ngakulimapu -Kuwundiya ntchunga zo zakoleka Kupanda pa nyengu yaki, mbewu yamampha ndi kulimiliya
|
Chithuzi 2: Ntchunga zakukoleka ndi matenda
Bokosi 2: Vidononu ndi mo tingaviliya
Chidononu |
Chakuziwisa |
Kunanga kwaki |
Mo tingatonde |
Bean weevil (fufuzi) |
- |
-Katulya ntchunga zakumira -Katulya ntchunga yose |
-Kusamaliya pamalu -Kupanda mbewu zambula tividononu -Kutuzgapu vo tubaliyamo tividononu -Kupope munkhwala wa Demethoate |
Bean Beetle |
-mazenji mu mbewu yosi |
- Tuchepeska vuna pakulya mani -Kulya mani |
-Kupope Carbaryl |
Bean Aphid |
-Ntchunga zija zifipa -Ntchunga zimila ndi kufwa |
-Kuwonkha maji mu mbewu -Tunanga ntchunga -Kuchepesa vuna |
-Kupope Dimethoate |
Bean Stem Maggot |
-Kutondekakukuwa kwa ntchunga -chimiti cha ntchunga chimila ndi kutupa |
-Patuwavyi vuna. |
-Kusinthasintha malu ngakulimapu -Kusintha nyengu yakupandiya -Maji ngadilikengi umampha -Kupanda liwi |
Chithuzi 3: Ntchunga zakukoleka ndi nyinda ( aphids)
Chithuzi 4: Ntchunga zakunangika ndi bean beetle