Kumera kwa chuku ndi poyizoni mu mbewu kuchitika chifukwa cha vifukwa vinandi. Vinyaki vachilengedwi kweni vinyaki vitole mo musalira mbewu. Alimi angavikwaniska cha vachilengedwi, chinangauli, anganozga nthowa zakalimilu kuit achepeski kukula kwa chuku ndi poyizoni.

2.2.1. Kaphwererelu ka mbewu ko kangachepeska kunangika mu munda.

Ivi ndivakukhumba kuchepeska kunangika po muche munda kolo. Viwoneseska kusanga  nthowa zamampha zakuti mbewu  zileki kunangika ndi vidonono, ng’amba ndi chuku.

• Kupanda liwi: kupanda liwi kutovya mbewu kuleka kukumana ndi ng’amba vo vipangiska mbalala kusweka A. flavus kusele.
• Kulimili mu munda: kulimila panyengu yake vitovya kusungika kwa mtika vo vitaska ku nyengu ya lumwi lo lipangiska mbalala kusweka. Kuteteza ku magenge kukhumbika kuwopeska kulyika kwa mbalala, makamaka asani mbalala vikhoma
• Kukolo maji mu munda: Nyengu ya ng’amba po mbewu zikuwa lizgiska chuku. Alimi atene kusunga mtika mu munda. Vizeli ya mabokosi yitovya kusele kwa maji mu dongu, vo vitovya mbewu kuleka kukoleka ndi A.flavus. mizeli yamabokosi yitene kupangika vuwa yiche yindamali kuti maji ghanandi ngasungikengi. Kuweghele kutovyaso kusunga mtika.
• Kunozga dongu: Kudila lime mu mbewu kutovya kuti zije ndi vikhoku vakukho. Vikhoku vakukho vipereka chitetezu ku vidonono ndi chuku.

2.2.2. Kasamalilu ka mbewu ko kangachepeska kunangika kwa mbewu panyengu yo mukolo.

Ivi ndivakuchitika vo vingachepeska kunangika kwa mbalala ndi chuku.

• Kukolo panyengu yaki: mbalala yambula kukhwima zija ndi mtika wunandi wo wuyambiska chuku, ndi poyizoni wa muchuku. Mwaviyo, kukolo panyengu yaki po mbewu zankhwima vichepeska masuzgu ghakusangana ndi kuwotcha, vuwa yazizizi pamwenga ng’amba, vo visazgiyapu suzgu lakunangika.
• Chepeskani kutema mbalala: mutene kusamala ukongwa pakukumba kuwopa kutema mbalala ndi jembi. Kumba umampha ndi jembi pasi kuwopeska kutema mbalala.
• Kutuzgaku dongu: Ntchakwenere kutuzgaku dongu lo lamata ku mbalala pakukolo kuwopeska kunyamuliya chku malu ghakusungira.

2.2.3. Kaphwerelu ka mbewu asani mwakolo

Vakuchitika asani mwakolo mbewu ndivinyaki vo vipangiska kunangika kweni asani mwasamala muchepeska kunangika ndi chuku pamwenga poyizoni. Ivi vichitika pawi.

Pa mulimi yija/panyumba

• Kunika umampha: Kunika pachanya pa nyumba panyaki pasi kupangiska kuti mbalala zimwi mtika vo vipangiska kuti chuku ndi poyizoni visele. Kugwiriska ntchito Mandela corks ndi nthowa yamampha yakumiliskila mbalala chifukwa yicheska lumwi. Mandela corks vitene kusanjika pachanya ndikusiya mpata wakuti mphepu ziselengi.
• Kusuwa kwamampha: Kudila maji ku mbalala pakusuwa kupangiska chuku ndikuyambiska poyizoni. Viyo ntchkwenere kukeka kuzumbwisa mbalala pakusuwa. Kugwisa ntchito mashine kuchepeska ntchito.
• Kusankha: Chuku chiko liwi mbalala zakusweka ndi zakutemeka. Kutuzgaku zosi zakusweka, kufota,zimana kutovya kusunga viswaswa.
• Kusunga kwa mampha: Kusele kwa vidonono ndi mtika mumalo ghakusungira kuyambiska chuku ndi poyizoni. Sungani mbalala pamalo ngakumila umampha po vidonono ndi mtika vingafika cha.

Vo mutene kulondezga kuti muchepeske kunangika pamalu ghakusungilapu

• Sungani pa malu nga kumila ndi ghakuzizima umampha
• Pakilani maska pavimiti kuwopeska kuzumbwa.
• Muwoneseski kuti mwakusungila mwe ndi denga lamampha kuwopeska kuti mbalala zingazumbwa. Malu ngakusungamu ghaje wakutowa mutuzgemo viswaswa vakali.
• Gwiriska ntchito vakuwikamo vamampha pakusunga, masaka ndiwo ngamampha kusungamu mbalala. Asani mwagwiriska ntchito masa nga nylon mutolo kuti mphepu ziselengi pamwenga sunganimu pakanyengu kamana.
• Woneseskani kuti ze kutali ndi vidonono ndi makoswi.
• Woneseska kuti mphepu yisele umampha mo mwasunga mbalala.