Module Articles

Soya

Soya

kupanda

  • Lekani kupanda mbewu yakuti yajumpha miyezi tchumi ndi yiwi 12
  • Soya wankhumba mtika wamampha pakupanda
  • Mu Malawi, soya titene kupanda mwezi wa December mpaka  wa April, panyaki wakudiliya mu May/ June ndikukolo mu October panyaki mungapanda mudimba
  • Soya wavuwa pandani asani vuwa yakwamba yawa yakukwana
  • Soya mungapandanga kwambula vuwa cha panyaki kuswera cha.
  • Wamuchilimwi kuswera cha, pandani mwezi wa May / June kweni mungajumphanga July cha.

Kusazga ndimankhwala 

  • Soya wapenja nyata yamampha kuti wakuwi umampha pamwenga wawi ndi nje zikuluzikulu.
  • Nge ndimbewu zinyaki zamugulu la ntchunga, soya watene kusanga nyata mudonngu.Mankhwala ngapingiska kuti wasangi nyata.
  • Kuti mugwilisi mankhwala mutene kuziwa ivi:
  • Mutundu wambewu yo mwasankha
  • Mbiri ya ndongu lo mwalimapu
  • Pemitundu yiwi ya soya
  • Zozisankha – izi zinkhumba kusazga mankhwala kuti zichti umampha pamalu ngongandalimikepu panyaki po paja vyaka vitatu kwambula kulimapu soya

Zakusazikana/ Zinyaki – izi zikolelanako umampha ndinyata yamudongu kwambula mankhwala. Tikolore ndi yija ya soya yoyikupangika kuti yipandikengingi mwaviyo  muMalawi.

  • Asani munda winu wungupandika soya vyaka vitatu vyajumpha, wupanda soya kwambula kusazga ndi mankhwala.
  • Mankhwala ngakuzomelezgeka kusazga ndi soya ndi SOY inoculants. Mungamusaniya ku Chitedze, Bvumbwe ndi wosi wowaguliska vipangizu vyaulimi.
  • Waguliskika mumilingu yakukwana 50g wowungakwana mbewu ma kg tchumi panyaki tchumi ndi ngankhondi (10-15kg). Kasazgilu kamankhwala kasanilika mukati mwamankhwala.
  • Mankhwala ngakumbika kuko ndikusunga umampha. Asani mwasazga pandani mbewu yinu zuwa lenilo. Sungani mankhwala anga pamalu ngakuzizima ndi ngakumila.

Kapandilu ndi unandi

 Mumizeli panyaki pambula mizeli ndi kutalikiyana kwaki:

  • Pandani soya mumizeli panyaki mumabedi. Asani mupangengi mizeli yitalikani 75cm ndipu mupangepu timizeli titalikani 20-30cm. Asani mupandengi pambula mizeli pangani mizeli yakutalikana 45cm.
  • Pandani kambewu kamoza pazenji mwakutalikna 5cm ndipu zenji lisele 2.5cm. Chitani viyo posiposi mumizeli panyaki mumabedi
  • Mulingu wa mbewu zanje zikuluzikul ndi 80kg pahekitala (ha) ndipu zanje zimanamana  60kg pamwenga 65kg/ha nge ndi Tikolore.