(COMMUNITY OWNED CAPACITY AND VULNERABILITY ASSESSMENT)

KAFUKUFUKU WA MUMUZI WAKUPANGIKA NDI WENEKU MUZI PAKUPENJAPENJA MALUSU KWENISO MASUZGU NGO NGASANILIKA MUMUZI

UNENESYA WOSI NGWAKUTI

• Weneku   muzi wendi  lusu  la kumalana ndi suzgu lo lisanilika mudera lawu.
• Kafukufuku mwenuyu  wapangika ndiwenechu wa  chitukuku,  kukambiyana kusandasanda ndi kusambizgana vinthu vakuziwisya/vakulongo  pamwenga vakulose ngozi zamabuchibuchi

      KUMBI NTHOWA/LUSU LA COVACA IPAMBANA ULI  NDI MA LUSU/NTHOWA ZINYAKI?

1. Igwirisa ntchitu zeru zo wenechu muzi wenazu mu ndondomeku yosi ya kumalana ndi ngozi zakubuchizga – kwambura kuwikamu zeru za walendu.
2. Kafukufuku uyu wapangika ndi wenechu muzi.
3. Chilatu  cha kafukufuku uyu nkhu limbikisya wenechu muzi kuti wasaniyi nthowa zakumalana ndi ngozi zakubuchizga pakugwirisya ntchitu malusu ngowenangu,kwambura kugomezga walendu pamwenga kunyaki. 
4. Vovisanilika mu kafukufuku uyu nivakovya wenechu wa mumuzi ng’o wakuza pamwenga walendu.

VILATU VA COVACA

1. kupanga kafukufuku wa masuzgu  ndi kuchitapo kanthu kweniso kupanga chisankhu chamampha  pa  kujivikiliya kweniso  kutasya.
2. Kusaniya vo wanthu wa mumuzi wangapanga pakugwirisa ntchitu lusu lo enalu.
3. Kusaniya fundu zakukhwasyana ndi vyofyu, masuzgu kweniso upangiri wo ulipu, nthowa zakuchepese masuzgu kuti  dongosolu la vinthu likhazikiki lo lingawovya kupewa ndi kuchepesa masuzgu kweniso kuperekaso pamwenga kuwika moyu wamampha mu malu mwaki.

UMAMPHA WA COVACA

Kugawana Zeru ndi Luso

• Kutovya weneku kugawana fundu ndi zeru zo zingawovya kusaniya nthowa yakuchepesye masuzgu kweniso kulimbikisya lusu lakuwika ntchitu zakukhwasyana ndi ngodzi zakubuchizga.

Kupereka UMWENECHU

• Nthowa iyi ipangisa wenechu kuja wakujigomezga kweniso kuziwa kukhumbika kwawu pa  che chosi chochichitika mumuzi wawu kusaziyapu  kulimbana ndi ngozi zakubuchizga.
• Ipangisaso kuti weneku muzi wangajanga wakujiderera  cha pa nkhani pamwenga vinthu vovichitika mumuzi wawu.
• Nthowa iyi ikhumba wovwiri unyaki wapade cha pamwenga kunyaki kweni mumuzi wawu  weniwo.

CHILIMBIKISYU PAGWIRISYA NTCHITU LUSU LA COVACA

• Ilemekeza zeru za mumuzi, kutopu lwandi  kweniso umwenechu wa fundu kutuliya mukafukufuku.
• Kumapangisa  weyosi kuwa wakukondwa munyengu ya masuzgu.

Malusu ngotenangu mumizi yidu  ngangatasya ma umoyu– tingalindizanga cha chovyu kutuliya kunyaki kweni  tigwirisi ntchitu mwakwenere malusu ngo tenangu mumizi yidu

DONGOSOLU LA KUNOZGA NDONDOMEKU YA KUMUZI YA NTCHITU YAKUNOZGEKE NGOZI ZAMABUCHIBUCHI (CDPP)

Mazgu Ngakwamba

• CDPP ndi ndondomeku pamwenga dongosolu la ntchitu yo wenechu muzi wapanga ndi kuja nayu wenechu kuti asani ngozi yamabuchi yachitika waziwengi chakuchita kuyanana ndi CDPP yawu.
• CDPP ilongoso vyosi vo vitenere kuchitika asani  ngozi yakubuchizga yachitika nge kunozgeka, kuchikanthu, kuchepesya ndi kuwezge vinthu mu malu mwaki (DRM CYCLE) ndipu ivi vitore kuyanana ndi  kafukufuku yo wenechu muzi mukupanga pa za kofya va mumuzi wawu, masuzgu, malusu nagwu kweniso vinthu va kulose ngozi (HVC&EWS ANALYSIS)
• CDPP ilembeka ndikusugika mu mazgu nga WENECHU MUZI. Yowakhumba kugwilisa ntchitu CDPP yeniyi watenere ayenela kupasika mazaza kutuliya ku wenechu muzi pakuyija cha.
• CDPP ndi pulani ya moyu itenere ku isandasanda pamwenga kwendangamu  ndi kuyinozga  pamwenga kuyilongoso nyengu ndi nyengu.

Chilatu cha CDPP - Purpose/expected outcome

• Kunozga dongosolu la ntchitu zakwenere kulondo asani  ngozi yakubuchizga yachitika.

FUNDU ZAKWENERE KULONDO PAKUNOZGA CDPP

• CDPP njawenechu wanthu wa kumuzi, itenere kulembeka mu mazgu nga wenechu muzi. CDPP nja WORLD VISION CHA pamwenga  nja WORLD VISION NG’O.
• CDPP itenere kukoliyanaku ndi fundu/mapulani/ntchitu za Boma/Mabungwe ngo ngagwira nawu ntchitu mumuzi.(Mwakuyeruziyapu CDPP ikoliyaneku ndi  Annual Operational Plan, DDP)
• CDPP itenere kovya kweniso kunozga  fundu /mapulani/ntchitu za Boma/Mabungwe zakukhwasyana ndi ngozi za kubuchizga (Mwakuyeruziyapu CDPP iyendengi pamoza ndi  District Disaster Preparedness Plan from local level right through to the national Plan).
• CDPP itenere kuja ya chigawa chikulu ukongwa, kusazga mizi inandiku (mwakuyeruziyapu  TA, District)
• Wenechu muzi watenere kutopu lwandi ukongwa limu pakunjilikizga po ntchitu ya kulemba CDPP ingayende.

CDPP nja moyu ndipo itenere kuyisandasanda pamwenga  kuyiwonagawonanga ndi kuyinozgaso panyengu yakuwikika.(Asani pajumpha miyezi 6 kweniso chaka iwoneni ndi kunozga mwakukhumbikiya)

NDONDOMEKU YAKUPANGA / KULEMBA CDPP MWAUPUSU/ MWAKUPUSUMPHA.

• Fundu zakukhumbika kuwika mu CDPP ndi izi:
• Ngozi zo zingachitika.
• Malu pamwenga mizi yo yingakhwasyika.
• Mundandanda pamwenga unandi wa wanthu, mabanja kweniso vinthu vo vingakhwasyika.
• Fundu/ndondomeku/nthowa zo zayikika zakuchepesye ngozi.
• Wanthu walongozengi ntchitu.
• Ndondomeku yakuwereze mumalu mwaki vinthu asani ngazi yamala pamwenga yajumpha.
• Unandi wa makopala ngongakhumbika zakovya ndi kugwirisiya ntchitu asani muzi wathiwa  pamwenga ngozi yachitika.